تحقیق نکاح و قاعده عسر و حرج در حق طلاق زنان

ازدواج و تشکیل خانواده از بنیان های خویشاوندی د رهر جامعه به شمار می رود. در اسلام پیمان زناشویی و تشکیل خانواده دارای اهمیت خاصی است و مسلمانان به وسایل گوناگون به این امر تشویق شده اند در مقابل طلاق به عنوان پدیده ای ناپسند و مغضوب تلقی شده است. طلاق مهمترین عامل از هم گسیختگی ساختار بنیادی ترین بخش جامعه یعنی خانواده است.

در این تحقیق سعی شده است که شرایط نکاح را در دین اسلام، طلاق و در نهایت قاعده ی عسر و حرج مورد بررسی قرار گیرد.

همچنین درباره ی نکاح سفیه و مجنون در این تحقیق بررسی شده است که سفیه می تواند بدون اجازه ی ولی یا قیم عقد نکاح را منعقد کند اما مجنون چنین توانایی را ندارد و باید با اجازه ی ولی و قیم خود عقد نکاح را انجام دهد.

در بخش سوم در رابطه با طلاق تحقیق شده است. در بخش دیگر از این تحقیق در رابطه با تشریفات طلاق صحبت شده است.

مهمترین هدف این تحقیق تبیین حق خلاصی زن از فشار ممتد روحی ناشی از یک زندگی فلاکت بار است و آن مرحله از زندگی است که در آن باید بپذیرد که شخصیت خویش را نادیده بگیرد و برده باشد و یا زندگی را ترک نموده به اقربای نسبی یا با عدم آن ها به اقربای سببی و دوستان خویش پناه ببرد و یا این که به دادگاه مراجعه نموده ضمن تقدیم دادخواست طلاق ادعای عسر و حرج نماید.

از مزایا و اهداف دیگر این تحقیق این است که با تحلیل درست حالات و شرایط مختلفی که موجبات بروز تنگی و تحمل ناپذیری مشترک را فراهم می کند و تفسیر موسمی از قاعده به دست می دهد.

همچنین در این تحقیق سعی شده شرایط و ویژگی های طلاق و نکاح را در ادیان مختلف بررسی گردد.

عمده ترین نتیجه حاصله از بحث در این تحقیق تأکید بر اهمیت موقعیت زندگی زنان و اعمال قائده عسر و حرج است.

قاعده ی عسر و حرج

ماده 1130 قانون مدنی به زوجه اجازه داده است در مواردی که ادامه زندگی زناشویی، وی را در وضعیت عسر و حرج قرار دهد، با مراجعه به حاکم و اثبات حالت عسر و حرج، درخواست طلاق نماید. عام بودن این ماده برای زن این امکان را قرار داده که بدون توجه به مبنای ایجادی عسر و حرج، با اثبات علت موجود سختی و تنگی خود را از علقه زوجیت رها سازد. اگر چه عام بودن ماده موضوع مورد بحث از مزایای مهم آن است، اما از سوی دیگر موجب سلیقه ای شدن کاربرد آن گردیده است.

ماده 1133 قانون مدنی مرد را مختار ساخته است که هر گاه بخواهد، زن خود را طلاق دهد، اما حق درخواست طلاق زن، محدود به موارد خاصی از جمله مواد 1029 (غیبت زوج) و 1129 قانون مدنی (ترک انفاق توسط زوج) شده است. ماده 1130 قانون مدنی نیز یکی از موادی است که به زن حق درخواست طلاق از محکمه را داده است. این ماده بدون تقیید به شرط یا حالت خاص، معیار عسر و حرج را به عنوان مفری برای رهایی زن از علقه زوجیت قرار داده است. این نوشتار به تبیین مفهوم عسر و حرج، جایگاه این ماده و تحول آن در قوانین و مقررات کشور ما پرداخته است.

تعریف قاعده ی عسر و حرج

عسر در مقابل یسر به معنای تنگی و دشواری ، تنگدستی، فقر و تهدیستی و حرج نیز در معنایی مشابه عسر یعنی تنگدستی و سختی ، تنگدل شدن و به کار درماندن قرار گرفته است. نفی عسر و حرج از قواعد فقهی پذیرفته شده است که بر پایه ادله چهارگانه (کتاب، سنت، اجماع و عقل) قرار گرفته است. معنای این قاعده که از عناوین ثانویه است، در تمام ابواب فقه از جمله عبادات، معاملات و سیاسات جاری است. در معنای این قاعده باید گفت هر گاه از اجرای احکام اولیه مشقتی غیرقابل تحمل پدید آید، آن تکلیف برداشته می شود.